Bədənimizin tarazlığı hidrogen potensialından asılıdır.
pH nədir
pH — məhlulların turşuluq və ya əsaslıq səviyyəsinin ölçüsüdür. Bu termin 1909-cu ildə danimarkalı kimyaçı Sören Sörensson tərəfindən irəli sürülüb. “p” hərfi "potensial"ı (latın dilindən “pondus” — "ağırlıq" mənasında) bildirir, “H” isə dövri cədvəldə hidrogenin simvoludur. Beləliklə, pH "hidrogen potensialı" kimi tərcümə oluna bilər.
Fərqli pH səviyyələri nəyi göstərir
pH cədvəli, alimlər turşular və bazaların xüsusiyyətlərini öyrənməyə başladığı zaman hazırlanıb. Sörenssonun konsepsiyası çox rahat oldu və kimya, biologiya, ekologiya və digər sahələrdə əsas anlayışa çevrildi. İndi pH ölçülməsi tibb sahəsində də standart praktika sayılır.
pH cədvəli 0-dan 14-ə qədər olan qiymətlərə malikdir:
< 7 — turş mühitə işarədir, məsələn, limon şirəsi, sirkə.
= 7 — neytral mühitə işarədir, təmiz su.
7 — əsas mühitə işarədir, misallar — sabun, natrium hidroksid.
Hər bir vahid dəyişiklik hidrogen ionlarının (H⁺) konsentrasiyasının 10 dəfə dəyişməsinə səbəb olur. Bu, pH 3 olan məhlulun pH 4 olan məhluldan 10 dəfə daha turşulu olduğunu göstərir.
Həkimlər bəzən pH səviyyəsini bədənimizdə niyə ölçürlər?
Bədənimizdə pH səviyyəsinin ölçülməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bunun bir neçə səbəbi var:
Bu, homeostazın qiymətləndirilməsinə imkan verir. Bədənimiz müxtəlif sistemlərdə sabit pH səviyyəsini saxlamağa çalışır. Məsələn, qanının normal pH səviyyəsi 7,35–7,45 arasındadır. Bu səviyyədən kənara çıxmalar, asidoz (pH azalma) və ya alkaloz (pH artma) kimi hallara səbəb ola bilər. Asidoz, tənəffüs və böyrək sistemlərini daha fəal işləməyə vadar edir. Bu orqanlar qan turşuluğunu stabilləşdirməyə çalışır, amma bu prosesdə zədələnə bilərlər. Bəzən bu, komaya səbəb ola bilər. Alkaloz, bədən mühitinin çox əsaslı olması ilə baş verir. Tarazlığın pozulması təzyiq dalğalanmalarına, qıcolmalara, spazmlara, diqqət azalmasına və zəifliyə səbəb ola bilər. Bəzən alkaloz panik atak zamanı hiperventilyasiyadan yaranır.
pH səviyyəsinin pozulması bədənin infeksiyalara qarşı müdafiəsini zəiflədir. Məsələn, turşuluq tarazlığı vajina üçün vacibdir — onun qorunması bakterial böyümə ilə mübarizə aparmağa və mikrobiomu dəstəkləməyə kömək edir. Bu, dərimiz üçün də keçərlidir. Dərinin normal turşuluğu bizi mikroblardan qoruyur, lakin tarazlığın pozulması, maneə potensialını azaldır.
pH səviyyəsi yaraların sağalma prosesini göstərə bilər. Dəri zədələndikdə və ya infeksiya zamanı yaranın sağalma mərhələlərində fərqli pH səviyyəsi olan mühit tələb oluna bilər. Tarazlıq pozularsa, bu, problemlərə səbəb ola bilər və yaraların sağalmasına mane ola bilər.
